13 Μαρτίου 2011

ΝΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΔΗ - Τα ζωγραφικά εργόχειρα της παραμυθίας

Οι πίνακες της Νίκης Ελευθεριάδη μοιάζουν με εικόνες παιδικών ονείρων
που φωλιάζουν όμως στις ψυχές των ενηλίκων....

Φαίδων Θεοφίλου



Η ΕΠΙΜΟΝΗ ΖΩΓΡΑΦΟΣ ΝΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΔΗ

Η Νίκη Ελευθεριάδη ζωγραφίζει και εκθέτει επί 32 χρόνια.

Όπως δηλώνει η ίδια, «Η ζωγραφική είναι αναπόσπαστο μέρος της ζωής μου». Κόρη του ζωγράφου και λογοτέχνη Τάκη Ελευθεριάδη (1911-1987) μεγάλωσε στην Πέτρα της Λέσβου σε ένα αρχοντικό του τέλους του 19ου αιώνα κατάφορτο από έργα του αυτοδίδακτου πατέρα της, όσο και άλλων καλλιτεχνών, όπως του Γουναρόπουλου , του Τσαρούχη και του Κανέλλη. Ο Τάκης Ελευθεριάδης υπήρξε καλλιτέχνης-διανοούμενος (στην εξαιρετική βιβλιοθήκη του περιλαμβάνονται εκδόσεις υψηλής αισθητικής αξίας που αντανακλούν το ενδιαφέρον του ιδώς για τις εξελίξεις της μοντέρνας τέχνης) αλλά και χαρισματικός συλλέκτης έργων λαϊκής τέχνης (όπως σπάνιων κεραμικών, πήλινων γλυπτών και πινάκων του Θεόφιλου Χατζημιχαήλ) . Τα παραπάνω έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της καλλιτεχνικής παιδείας της Νίκης Ελευθεριάδη.

Η ίδια αναφέρει: «Το υπνοδωμάτιό μου είχε οκτώ έργα του Θεόφιλου στους τοίχους. Έτσι μάλλον ήταν αναπόφευκτο να ζωγραφίζω όταν ήμουν παιδί-όπως όλα τα παιδιά- και να συνεχίσω μεγαλώνοντας. Και ίσως στα έργα του Θεόφιλου να οφείλεται το είδος της ζωγραφικής που κάνω». Η προνομιακή όσο και ιδιότυπη ατμόσφαιρα μέσα στην οποία ανατράφηκε η ζωγράφος φαίνεται να δημιούργησε αντιστάσεις –αν όχι αδιαφορία- για την πρόοδο των εικαστικών της σπουδών στο Παρίσι. Στη συνέχεια ο σύντροφος της ζωής της, Πέτρος Βέργος, (εκδότης και δημοπράτης σπάνιων βιβλίων και έργων τέχνης) επέδρασε καταλυτικά στην εκδίπλωση της καλλιτεχνικής της φυσιογνωμίας, ενθαρρύνοντας τους πειραματισμούς της και υποστηρίζοντας τις επιλογές της προς τη συγκρότηση ενός αναγνωρίσιμου, προσωπικού ύφους.

………Η Ελευθεριάδη σε τεχνοτροπικά στοιχεία του εκτιθέμενου έργου της, προσδίδοντας σε αυτό σαφή αυτοβιογραφική ερμηνεία. «Για να μπορέσω να ισορροπήσω δύσκολες καταστάσεις και συναισθήματα, τα τελευταία δύο χρόνια χρησιμοποιώ έντονα χρώματα, ιδίως κίτρινα και κόκκινα». Η επίμονη ζωγραφική της δραστηριότητα, προσλαμβάνει χαρακτήρα υπαρξιακής παραμυθίας υπό το άλγος της αδιέξοδης πραγματικότητας.. «Ανοίγω παράθυρα και δραπετεύω μέσα στους ίδιους μου τους πίνακες». Η εν εγρηγόρσει επιθυμία της Ελευθεριάδη να υπερασπίζεται απροκάλυπτα, αν όχι πεισματικά το προσωπικό περιεχόμενο των έργων της υποστασιοποιείται σε μια συγκεκριμένη γνώριμη θεματική: κήποι της Λέσβου που μπαίνουν μες τη θάλασσα, πολύχρωμοι αγροί, τοπία με κουκουναριές, βεράντες με θέα το Αιγαίο, αστικά εσωτερικά, αλλά και όψεις του δομημένου περιβάλλοντος της πόλης με τη σφραγίδα πάντα της γυναίκας είτε ως παρουσίας είτε υπό το βλέμμα της.

Η αναπαραστατική προφάνεια των έργων συχνά εντείνεται με την επίπονη απόδοση των λεπτομερειών. Δεν ωστόσο για μια ζωγραφική που εξαντλείται σε περιγραφική επιτήδευση, ούτε ενδίδει στη μιμητική αληθοφάνεια. Το καδράρισμα των εικόνων (άλλοτε εντελώς αναμενόμενο κι άλλοτε αιφνίδιο), οι γωνίες λήψης του κυρίου θέματος και των επιμέρους μορφικών στοιχείων και οι πολλαπλοί φωτισμοί που διαφοροποιούνται μέσα στον ίδιο πίνακα, σε συνδυασμό με παγωμένα φωτογραφικά «στησίματα» συνηγορούν υπέρ μια «παραβατικής» ζωγραφικής η οποία τεχνηέντως επαμφοτερίζει τεχνοτροπικά, κρατώντας ισορροπίες συνέπειας των εκφραστικών αξιών που υπηρετεί. Παρά το φαινομενικά σταθερό θεματολόγιο –ιδίως των τελευταίων χρόνων-

Η Νίκη Ελευθεριάδη είναι δεινός θηρευτής συνθετικών μοτίβων, οπουδήποτε κι αν ενδημούν. Συλλέκτης και η ίδια αντικειμένων τέχνης πάσης προελεύσεως αντλεί από ένα αρχείο-παρακαταθήκη στο οποίο, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνονται προσωπικές φωτογραφίες από τα συχνά ταξίδια ανά την υφήλιο, επιτοίχια κολάζ που συνεχώς ανασυνθέτει απομονώνοντας συνήθως λεπτομέρειες από κάθε λογής εικονογραφημένα έντυπα, σκαριφήματα εν είδει ζωγραφικών σημειώσεων για μελλοντικά έργα. Τα παραπάνω συμβάλλουν, πιστεύω, στη κατανόηση διαδικασιών που μετέρχεται η ζωγράφος, επαληθεύοντας την αντίληψή της για την κυοφορία νέων εικόνων μέσα σε ήδη δημιουργημένους πίνακες. Κατ΄αυτό τον τρόπο η Ελευθεριάδη επιδιώκει μια ιδιάζουσα συνοχή στο σώμα των έργων κάθε έκθεσης, αποσκοπώντας παράλληλα στην αυτονομία του κάθε πίνακα.

…………………

Έχει παρατηρηθεί ότι πρόκειται για ένα ζωγραφικό κόσμο «προστατευμένο», «περίκλειστο», ωστόσο –εικάζω- όχι ερμητικό. Η ζωγράφος μοιάζει να «χαρτογραφεί» με επιδέξια συνθετικά τεχνάσματα στιγμές ενός (εξουδετερωμένου) αναμνηστικού παρελθόντος ή ενδεχομένως «μεταμφιέζει» μορφές σύγχρονης ζωής υπό επιτήρηση. Σε κάθε περίπτωση η Νίκη Ελευθεριάδη βρίσκει βάναυση, αν όχι βασανιστική, την ασκήμια της πραγματικότητας και επιχειρεί συλλήβδην την εξιδανίκευσή της είτε πρόκειται για τη φύση, είτε για αστικά τοπία, είτε τέλος για τις (οιονεί άϋλες) νεαρές κυρίες που με τον παθητικό ρομαντισμό τους μεταστοιχειώνουν τόπους επισκέψιμους.

Μαρία Γ. Μόσχου

Δρ ιστορίας της Τέχνης


7 σχόλια:

Stergios Kaloudis είπε...

Υπέροχες εικόνες, που μας γεμίζουν Ηρεμία και Γαλήνη! Αποτελούν σπάνια κομμάτια Ομορφιάς στην ταραγμένη Ζωή μας! Εύχομαι Υγεία πάντα στην Δημιουργό!...

ΦΑΙΔΩΝ ΘΕΟΦΙΛΟΥ είπε...

@Stergios Kaloudis

Nα 'στε καλά κ. Καλούδη με την καλλιτεχνική σας δεκτικότητα και την ακονισμένη σας αισθητική...

Ελένη Λιντζαροπούλου είπε...

Με δυο λόγια Φαίδωνα περιέγραψες όσα οι πίνακες ακουμπούν στην ψυχή μας. Ναι, εργόχειρα παραμυθίας της παιδικής μας ψυχής. Τους κοιτώ και θέλω να μπω και να παραμείνω μέσα τους. Όσο για το πρόσωπο της ζωγράφου με μάγεψε… την νοιώθω τόσο οικεία.
Ευχαριστούμε για το δώρο.

manivesto είπε...

Σπουδαία δουλειά!

κεντημα είπε...

πολύ όμορφοι πίνακες συγχαρητήρια για την δουλειά σας!

ΦΑΙΔΩΝ ΘΕΟΦΙΛΟΥ είπε...

@ manivesto

Σ΄ευχαριστώ καλέ μου φίλε. Χαίρομαι που σου άρεσε

ΦΑΙΔΩΝ ΘΕΟΦΙΛΟΥ είπε...

@ κεντημα
Καλώς όρισες στο χώρο μου αγαπητή φίλη. Τα συγχαρητήρια αξίζουν στους ζωγράφους που έκαναν τα έργα. Εγώ απλά παρουσιάζω αυτό που νομίζω ότι έχει αξία και προσπαθώ με μία φράση να χαρακτηρίσω τα έργα τους και να δώσω τη γεύση της δημιουργίας τους.

Related Posts with Thumbnails
Οι πίνακες στην κεφαλίδα του ιστολογίου είναι του ζωγράφου Γιώργου Πέρρου.