9 Αυγούστου 2009

«Δάφνης και Χλόη»... ένας έρωτας ανθεί στις παραλίες της Λέσβου τον 3ο μ.Χ. αι.



Μια θαυμάσια ιστορία αγάπης είναι ο Δάφνης και Χλόη, που έγραψε ο πρώτος μυθιστοριογράφος του κόσμου ο Έλληνας Λόγγος, συγγραφέας του 3ου μ.Χ. αιώνα. Άλλα έργα του Λόγγου δεν διασώθηκαν δυστυχώς, αλλά το «Δάφνης και Χλόη» διασώθηκε πλήρες κι αποτελείται από 4 βιβλία.



Το έργο αυτό ήταν γνωστό από την περίοδο της Αναγέννησης στην Κεντρική Ευρώπη. Πριν όμως γίνει γνωστό στην Ευρώπη, αγαπήθηκε και διασκέδαζε τις δέσποινες και τις αρχόντισσες της Μήθυμνας, από τον 3ο μ.Χ. αιώνα.
Στο βουκολικό αυτό μυθιστόρημα η φύση, οι ήρωες του και ο ταπεινός κόσμος των αγροτών και των δούλων που τους περιβάλλει εξιδανικεύονται από τον συγγραφέα. Το ύφος του έργου είναι μοναδικό για την εκλεπτυσμένη περιγραφή του έρωτα και της φύσης. Τίποτα δεν καλύπτεται με πέπλο κι όμως το κάθε τι είναι γεμάτο μυστήριο.



Η υπόθεση διαδραματίζεται σε μία παραλία της Λέσβου, ανάμεσα στη Μήθυμνα και τη Μυτιλήνη, όπου οι δύο βοσκοί Λάμων και Δρύας βρίσκουν, υιοθετούν κι ανατρέφουν μαζί δύο έκθετα παιδιά, ένα αγόρι κι ένα κορίτσι. Τα παιδιά φορούν πολλά κοσμήματα, δείγμα της καταγωγής τους. Οι θετοί τους γονείς, οι βοσκοί Λάμων και Δρύας, τους δίνουν τα ονόματα Δάφνης και Χλόη.



Όταν μεγαλώνουν τα παιδιά, αναλαμβάνουν τη βοσκή των κοπαδιών (κατσικιών και προβάτων) από τους θετούς γονείς τους, ενώ η φλόγα της αγάπης αρχίζει να διαφαίνεται στις νεανικές τους καρδιές.
Ένας άλλος νεαρός βοσκός, ο Δόοκων είναι επίσης ερωτευμένος με τη Χλόη. Οι δύο νέοι διαγωνίζονται με τα τραγούδια τους για το ποιος θα την κερδίσει και η Χλόη πέφτει στην αγκαλιά του Δάφνη χαρίζοντας του τη νίκη. Γίνονται έπειτα θύματα απαγωγών, τελικά όμως απελευθερώνονται κι ανταλλάσσουν όρκους αιώνιας αφοσίωσης.



Τα κριάρια και οι τράγοι που ζευγαρώνουν μέσα στη φύση, μεταδίδουν στα παιδιά την άποψη της ζωής. Έτσι όταν ο Δάφνης έδειχνε στη Χλόη το ζευγάρωμα των ζώων, εκείνη του απαντούσε: «Μα δεν βλέπεις ότι τα ζώα, ότι κάνουν το κάνουν όρθια, εσύ όμως θέλεις να με πλαγιάσεις κάτω και μάλιστα γυμνή, παρ' όλο που αυτά είναι καλυμμένα με χοντρό μαλλί;»



Ο Λόγγος στο έργο του αποφεύγει την περιγραφή του μόχθου της εργασίας, αντίθετα κυριαρχεί η ομορφιά της φύσης κι η χαρά της ζωής.
Μέσα στο έργο ακούγεται η φωνή ενός γέροντα να λέει στο Δάφνη και τη Χλόη πως ενάντια στον έρωτα δεν υπάρχει κανένα φάρμακο. Ούτε το κρασί, ούτε άλλες απολαύσεις ούτε κανένας θαυματοποιός. Το μόνο που βοηθάει είναι το φιλί, η αγκαλιά και τα γυμνά σώματα.
Μια παντρεμένη γυναίκα μυεί τον Δάφνη στα μυστικά του έρωτα και κείνος σπεύδει να τα εφαρμόσει στην αγαπημένη του.



Το έργο μάς προσφέρει ακόμα και πολυάριθμα στοιχεία για την καθημερινή ζωή της αρχαιότητας: Οι κρασομαντείες περιγράφονται επακριβώς, το πώς έπιαναν τα πουλιά, οι συνήθειες του φαγητού και του ποτού, πώς δηλαδή ανακάτευαν το κρασί με το γάλα, πώς έψηναν το ψωμί στη σούβλα. Ακόμη μαθαίνει κανείς πώς έθαβαν τους νεκρούς και πώς διασκέδαζαν οι πλούσιοι.



Με αυτονόητο τρόπο ο Λόγγος, χωρίς πάθος και διάθεση κριτικής περιγράφει τα χαρακτηριστικά του σώματος και των ανθρώπων. Το έργο τελειώνει με την αναγνώριση του Δάφνη και της Χλόης από τους πραγματικούς τους γονείς, τον γάμο τους στην εξοχή, όπου έζησαν ευτυχισμένοι με τα παιδιά τους Φιλοποίμενα και Αγέλη.


Στον πρόλογο του έργου ο Λόγγος αναφέρει ότι εμπνεύστηκε το έργο αυτό από μια ζωγραφιά, μ' ένα λεσβιακό τοπίο όπου πρωταγωνιστούσαν οι Νύμφες.

Η μαεστρία του ζωγράφου έδειχνε τη χώρα του έρωτα. Στον Λόγγο γεννήθηκε η επιθυμία, να συνεχίσει πέρα απ' το πινέλο του ζωγράφου και τα κατάφερε με τον καλύτερο τρόπο.



Το έργο είναι γραμμένο σε ρυθμικό πεζό λόγο και χρησίμευσε ως πρότυπο στα βουκολικά μυθιστορήματα της τελευταίας περιόδου της Αναγέννησης και της περιόδου του Διαφωτισμού.

Το έργο κατηγορήθηκε από πολλούς για την τολμηρότητα του θέματος, αλλά παρ' όλα αυτά, η ποιητική και λογοτεχνική αξία του είναι μεγάλη. Η ζωηρότητα της περιγραφής, οι ζωντανές εικόνες των προσώπων και της υπαίθρου και η χάρη της αφήγησης το κατατάσσουν ανάμεσα στα ωραιότερα ερωτικά κείμενα της εποχής.




Από το θέμα του εμπνεύστηκαν ζωγράφοι, όπως ο Μπουρντόν (Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου), ο Ζεράρ (Μουσείο Λούβρο), ο Μαρκ Σαγκάλ, γλύπτες όπως ο Νταλού και ο Κορτό (Μουσείο Λούβρου). Γνωστή είναι και η ομώνυμη χορογραφική συμφωνία του Μωρίς Ραβέλ σε 3 μέρη με χορικά.
Το μυθιστόρημα πρώτο-μεταφράστηκε στα Γαλλικά από τον επίσκοπο Ωξέρ Αμνώ το 1551 και η πρώτη ολοκληρωμένη έκδοση έγινε το 1810 από τον Πωλ-Λουΐ Κουριέ.

Ακολούθησαν πολλές εκδόσεις με σχόλια και διορθώσεις. Στα Γερμανικά η καλύτερη έκδοση είναι του εκδοτικού οίκου PRESTEL – VERLAG (1994) εμπλουτισμένη με 42 λιθογραφίες του Marc Chagall.

Το έργο του Λόγγου παραμένει και σήμερα εξαιρετικά ενδιαφέρον για τον αναγνώστη.



απόσπασμα από το υπό έκδοση βιβλίο του Φαίδωνα Θεοφίλου

Η Μήθυμνα

στο Φως

της Ιστορίας



Οι πίνακες είναι από του Marc Chagall
από την έκδοση του οίκου PRESTEL – VERLAG


3 σχόλια:

Δημήτρης Διρχαλίδης είπε...

Είναι μία θαυμάσια και με σαφήνεια περιγραφή του έργου, που ο καθένας μπορεί να αντλήσει τους δικούς του προβληματισμούς .
Πήρα αυτό που ακριβώς ήθελα και σας ευχαριστώ πολύ.
Δημήτρης Διρχαλίδης.
Οινοχόος – σερβιτόρος.

ΦΑΙΔΩΝ ΘΕΟΦΙΛΟΥ είπε...

Δημήτρη μου καλώς όρισες στο ιστολόγιο. Χάρηκα που βρήκες αυτό που ήθελες. Και...πιες ένα καλό στην υγειά μου. Να 'σαι καλά.

Δημήτρης Διρχαλίδης είπε...

Την Κυριακή στις 26 Ιουνίου δοκίμασα το κρασί Δάφνης και Χλόη και ήθελα να ξέρω το μύθο του.Με ένα όμορφο τέλος στον μύθο του, αφήνει μια ωραία επίγευση το κρασί..

Related Posts with Thumbnails
Οι πίνακες στην κεφαλίδα του ιστολογίου είναι του ζωγράφου Γιώργου Πέρρου.